مطالعه جرم شناختی قتل سریالی در حقوق کیفری ایران

پدیده قتل های سریالی منحصر به منطقه جغرافیایی خاصی نیست. اما پدیده ای نادر محسوب می- شود و تنها یک الی دو درصد از کل قاتلان در هر سال را قاتلان سریالی، به خود اختصاص داده اند. قتل سریالی از دیدگاه جرم شناختی دارای جایگاه ویژه ای است. در واقع، اینکه چرا برخی از افراد اقدام به قتل قربانیان متعدد می کنند مسئله اصلی این پدیده است. مطالعات علمی پیرامون این پدیده از سه دهه تجاوز نمی کند. جرم شناسان تعاریف متعددی را از قتل سریالی ارائه کرده اند. قتل سریالی یکی از انواع قتل های متعدد(قتل هایی با چند قربانی) محسوب می شود و عبارتنداز: «قتل عمدی سه یا چند نفر، توسط شخص یا اشخاص واحد با انگیزه های شخصی، طی وقایع و دفعات جداگانه». براساس تعریف ارائه شده، از یک طرف قتل سریالی از دیگر قتل های متعدد( قتل دسته جمعی و قتل تفریحی) متمایز می شود و از طرف دیگر تعداد حداقلی قربانیان، انگیزه و زمان به عنوان عناصر تشکیل دهنده قتل سریالی شناخته می شوند. مطالعات جرم شناختی، ضمن تبیین جرم و بررسی علل و عوامل وقوع قتل های سریالی، راهکارهای مبارزه و پیشگیری از قتل های سریالی را نیز بیان می کنند. براساس مطالعات صورت گرفته، تبدیل شدن یک فرد به قاتل سریالی فرآیندی لحظه ای و آنی نیست و تحت تاثیر عوامل فردی- شخصی و اجتماعی است. بنابراین وجود این علل و عوامل می تواند سبب شوند که یک فرد، بزه دیدگان بی گناهرا به قتل برساند و تا زمانیکه دستگیر می شود به قتل های خود ادامه دهد. علت شناسی قتل های سریالی مقدمه ای برای پیشگیری از آن است و بدون شناخت علل جرم زا بحث راجع به پیشگیری بی فایده است. بنابراین در خصوص پیشگیری از قتل های سریالی کابردی ترین طبقه بندی، طبقه بندی پیشگیری کنشی و واکنشی است؛ زیرا این طبقه بندی از طرفی ناظر بر پیشگیری از ارتکاب نخستین قتل است(پیشگیری کنشی) و از طرف دیگر ناظر بر پیشگیری از ارتکاب قتل های بعدی است(پیشگیری واکنشی).